Czynności notarialne
Czynności notarialne, dokonane przez notariusza zgodnie z prawem, mają charakter dokumentu urzędowego. Notariusz jest powołany do dokonywania czynności notarialnych, a więc czynności, którym strony są obowiązane lub pragną nadać formę notarialną.
Przy dokonywaniu czynności notarialnej notariusz jest obowiązany czuwać nad należytym zabezpieczeniem praw i słusznych interesów stron oraz innych osób, dla których czynność ta może powodować skutki prawne.
Notariusz obowiązany jest także do bezpłatnego udzielania stronom niezbędnych wyjaśnień, dotyczących dokonywanej czynności notarialnej.
Przy dokonywaniu czynności notarialnej notariusz jest obowiązany stwierdzić tożsamość osób biorących udział w czynności notarialnej. Stwierdzenie tożsamości powinno nastąpić na podstawie prawem przewidzianych dokumentów tożsamości (np. dowód osobisty, paszport, karta pobytu).
Zgodnie z ustawą Prawo o notariacie do czynności notarialnych zalicza się:
- sporządzanie aktów notarialnych,
- sporządzanie aktów poświadczenia dziedziczenia,
- poświadczenie własnoręczności podpisu,
- poświadczenie zgodności odpisu lub wyciągu z okazanym dokumentem,
- poświadczenie daty okazania dokumentu,
- doręczanie oświadczeń,
- spisywanie protokołów,
- sporządzanie protestów weksli i czeków,
- sporządzanie wypisów, odpisów i wyciągów dokumentów.
Czynności notarialne dokonywane są przez notariusza w siedzibie kancelarii, jednakże istnieje możliwość dokonania ich w innym miejscu, jeśli przemawia za tym charakter czynności (np. protokół zgromadzenia akcjonariuszy spółki) bądź szczególne okoliczności . Czynności notarialnych dokonuje się w języku polskim. Notariusz korzystając z pomocy tłumacza przysięgłego danego języka – może dokonywać czynności notarialnych w języku obcym. Niezbędne dokumenty do dokonania czynności notarialnej wraz z danymi stron czynności notarialnej powinny być dostarczone wcześniej do siedziby kancelarii, przed wyznaczonym terminem dokonania czynności.
Za sporządzenie czynności notarialnej notariusz pobiera wynagrodzenie (tzw. taksa notarialna). Taksa notarialna podlega powiększeniu o należny podatek od towarów i usług (VAT), przekazywany przez notariusza właściwemu organowi podatkowemu.
Notariusz zobowiązany jest zachować w tajemnicy okoliczności sprawy, o których powziął wiadomość ze względu na wykonywanie czynności notarialnej i obowiązek ten trwa nieprzerwanie nawet po odwołaniu notariusza z pełnionej przez niego funkcji. Wyjątkiem od zachowania tajemnicy jest sytuacja, gdy notariusz składa zeznania jako świadek przed sądem, chyba że ujawnienie tajemnicy zagraża dobru państwa albo ważnemu interesowi prywatnemu.
Oryginały aktów notarialnych nie mogą być wydawane poza miejsce ich przechowywania. Oryginały aktów notarialnych notariusz przechowuje w kancelarii przez 10 lat od ich sporządzenia. Po tym okresie – notariusz przekazuje oryginały na przechowanie do archiwum ksiąg wieczystych właściwego sądu rejonowego.