Akt poświadczenia dziedziczenia

Akt poświadczenia dziedziczenia

Sporządzenie przez notariusza aktu poświadczenia dziedziczenia pełni identyczną funkcję jak stwierdzenie nabycia spadku przez sąd – stanowi dowód, że określona osoba jest spadkobiercą (ustawowym lub testamentowym). Momentem kluczowym jest zarejestrowanie aktu poświadczenia dziedziczenia w systemie elektronicznym stworzonym przez Krajową Radę Notarialną. Istnieją pewne ograniczenia procedury stwierdzenia nabycia spadku w kancelarii notarialnej. Notariusz nie może sporządzić aktu poświadczenia dziedziczenia w następujących przypadkach:

  • spadek został otwarty przed dniem 1 lipca roku 1984 (otwarcie następuje z chwilą śmierci spadkodawcy);
  • dziedziczenie na podstawie testamentów szczególnych (ustnego, sporządzonego podczas podróży polskim statkiem morskim lub powietrznym, wojskowego);
  • notariusz poweźmie wątpliwości co do osoby spadkobiercy lub wysokości udziałów w spadku, a w przypadku gdy spadkodawca uczynił zapis windykacyjny, co do osoby, na której rzecz spadkodawca uczynił zapis windykacyjny lub przedmiotu zapisu lub powstał spór w tym zakresie;
  • wniosek o stwierdzenie nabycia spadku składa osoba nie będąca spadkobiercą, mająca w tym interes;
  • w stosunku do spadku został już uprzednio sporządzony akt poświadczenia dziedziczenia lub zostało wydane postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku;
  • w toku sporządzania protokołu dziedziczenia ujawnią się okoliczności wskazujące, że przy jego sporządzeniu nie były obecne wszystkie osoby, które mogą wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi lub testamentowi – lub też osoby, na których rzecz spadkodawca uczynił zapisy windykacyjne, albo istnieją lub istniały testamenty, które nie zostały otwarte lub ogłoszone;
  • wskutek braku małżonka spadkodawcy i krewnych powołanych do dziedziczenia z ustawy spadek przypada, jako spadkobiercy ustawowemu, gminie albo Skarbowi Państwa;
  • spadkodawca w chwili śmierci był cudzoziemcem lub, nie posiadając żadnego obywatelstwa, nie zamieszkiwał w Rzeczypospolitej Polskiej albo w skład spadku wchodzą prawa rzeczowe lub posiadanie nieruchomości położonej za granicą.

Procedura stwierdzenia nabycia spadku w kancelarii notarialnej

Notarialne poświadczenie dziedziczenia można przeprowadzić u dowolnie wybranego notariusza na terenie Rzeczpospolitej Polskiej. Dokumentami wymaganymi do tej czynności są:

  • odpis aktu zgonu spadkodawcy;
  • odpisy aktów stanu cywilnego osób powołanych do spadku z mocy ustawy;
  • testament(y) spadkodawcy, jeśli został(y) sporządzony(e);
  • numer PESEL spadkodawcy z dowodu osobistego (tzw. dowód z odciętym rogiem) lub wynikającego z zaświadczenia wydanego w Urzędzie Gminy ostatniego miejsca zameldowania spadkodawcy.

Procedura spadkowa w kancelarii notarialnej składa się z następujących etapów:

  1. otwarcie i ogłoszenie testamentu, jeżeli był sporządzony (zarówno notarialnego jak i własnoręcznego);
  2. spisanie protokołu dziedziczenia przy udziale wszystkich osób, mogących wchodzić w rachubę jako spadkobiercy ustawowi i testamentowi; jeżeli od otwarcia spadku nie upłynęło więcej niż 6 miesięcy spadkobiercy muszą dodatkowo złożyć oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku;
  3. sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia;
  4. zarejestrowanie aktu poświadczenia w elektronicznym rejestrze, prowadzonym przez Krajową Radę Notarialną;
  5. złożenie przez spadkobierców oświadczenia o wchodzących w skład spadku: nieruchomościach, prawach użytkowania wieczystego nieruchomości oraz spółdzielczych własnościowych prawach do lokali lub budynków mieszkalnych, dla których prowadzone są księgi wieczyste.

Protokół dziedziczenia zawiera, złożone pod rygorem odpowiedzialności karnej, oświadczenia wszystkich osób, które stawiły się u notariusza jako wchodzący w rachubę spadkobiercy ustawowi i testamentowi. Gdy spadkodawca pozostawił po sobie testament, notariusz otwiera go i ogłasza. W przypadku poświadczenia dziedziczenia, które następuje przed upływem sześciu miesięcy od daty śmierci spadkodawcy, spadkobiercy składają oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku.

Na podstawie sporządzonego protokołu dziedziczenia notariusz sporządza akt poświadczenia dziedziczenia. Akt poświadczenia dziedziczenia określa krąg spadkobierców oraz ich udziały w majątku spadkowym. Akt poświadczenia dziedziczenia obowiązkowo zostaje zarejestrowany w elektronicznym Rejestrze Aktów Poświadczenia Dziedziczenia. Rejestr ma na celu uniemożliwienie ponownego poświadczenia dziedziczenia po tym samym spadkodawcy np. u innego notariusza. Gdy w rejestrze znajdują się dane spadkodawcy o tym samym numerze PESEL, to rejestracja aktu poświadczenia dziedziczenia nie będzie możliwa. Wypis aktu poświadczenia dziedziczenia będzie służył spadkobiercom do wykazania swojego prawa do spadku (np. przy czynnościach rozporządzających dotyczących przedmiotów nabytych w spadku).

Opłaty z tytułu poświadczenia dziedziczenia

Ustalenie praw do spadku na podstawie aktu poświadczenia dziedziczenia wiąże się z następującymi kosztami:

  • sporządzenie protokołu dziedziczenia – 100 zł + 23% podatku VAT
  • sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia ustawowego lub testamentowego – 50 zł + 23% podatku VAT
  • sporządzenie uzupełniającego aktu poświadczenia dziedziczenia w zakresie spadkobierców dziedziczących gospodarstwo rolne – 50 zł + 23% podatku VAT
  • sporządzenie aktu poświadczenia dziedziczenia testamentowego z zapisem windykacyjnym – 100 zł + 23% podatku VAT
  • sporządzenie protokołu otwarcia i ogłoszenia testamentu – 50 zł + 23% podatku VAT
  • złożenie oświadczenia o przyjęciu albo odrzuceni spadku – 50 zł + 23% podatku VAT (za każde oświadczenie)
  • złożenie oświadczenia o wchodzących w skład spadku nieruchomościach, prawach użytkowania wieczystego nieruchomości oraz spółdzielczych własnościowych prawach do lokali lub budynków mieszkalnych, dla których prowadzone są księgi wieczyste – 200 zł + 23% podatku VAT,
  • koszty wypisów – 6 zł + 23% podatku VAT, za każdą stronę dokumentu.